تحقیق کاروفناوری
پودمان پرورش و نگه داری حیوانات
آشنایی با نژاد گاو اصیل سیستانی
گاو اصیل سیستانی
این نژاد گاو که به گاو سیستانی در ایران معروف است در جاهای دیگر دنیا تقریباً منقرض شده است اما در ایران هنوز به حیاتش ادامه می دهد.اسکلت این نژاد در کوه های اسکاندیناوی کشف شده که نشان دهنده ی قدمت این نوع نژاد است این نژاد یک نژاد باستانی است و متعلّق به عصر حاضر نیست بلکه مربوط به گذشته های خیلی دور است.این نژاد از گاو شاخ ندارند و دارای کوهان هستند و به آنها گاو کوهان دار هم گفته می شود.
خصوصیات رفتاری منحصر به فرد این نژاد هم دال بر باستانی و تاریخی و کهن بودن آن است. این نژاد نیمه وحشی است درحالی که فقط گاوهایی که در اسپانیا برای بازی به کار برده می شوند تمام وحشی اند و دیگر گاوها آرامند، اما این گاوها نه وحشی اند نه آرام!
ادامه متن تحقیق در ادامه مطلب ببینید.
گاوهای مادر این نژاد وابستگی و یک نوع حساسیت خاص به گوساله خود دارند. موردی که در نمونه های خارجی اصلاً دیده نمی شود مثلاً اگر گوساله را از او جدا کنی به طور وحشیانه ای به شما حمله می کنند. این نژاد به دلیل نیمه وحشی بودنش همیشه با گاوهای دیگر از نژاد خود درگیر و درحال مبارزه است. لگدهایی که گاو سیستانی می زند خیلی خطرناکتر از لگد دیگر نژادهاست چرا که نژادهای دیگر فقط از پشت لگد میزنند این نژاد می تواند به هر سمتی لگدی مرگبار بزند.
گاو نژاد سیستانی از پنج هزار سال قبل در منطقه می زیسته است که از آن برای کار کشاورزی تولید شیر و گوشت استفاده می نموده اند اما مدارک علمی و قابل پذیرش برای اثبات پنج هزار سال پیشینه به دست آمده پیکر گاو از جنس سنگ لاجورد و از آخرین کاوش های باستان شناسی در منطقه ی باستانی شهر سوخته سیستان است که این پیکره ها با خصوصیات این نژاد کاملاً تطابق دارد مانند کوهان، بدون شاخ بودن، بدنی گوشتی و عضلانی که نشان از وجود زیستگاه دیرین در این منطقه دارد.
تیمور لنگ در کتاب منم تیمور جهانگشا عنوان می دارد که - هنگامی که در سیستان فرود آمدیم، مردمانی بلند قامت یافتیم که شتران را استاده سوار می کردند و بدون مهار بر گاوانی بزرگ جثّه می شدند که با آنها در صلح آمدیم - و این می تواند صحیح باشد حتّی تا یک قرن گذشته نیز سیستانیان از گاو به عنوان سواری و بارکشی خرمن کوبی استفاده می کردند. گاوهای سیستانی به علّت قرن ها زیست آزاد و بدون قید و بند در دشت هامون و کنار دریاچه عادت به زندگی گروهی و گلّه ای کرده که این امر اغلب مشکلاتی در اجرای برنامه های تحقیقاتی که بعضاً بایستی دام ها در گروه های کوچک و یا انفرادی نگهداری و مورد آزمایش و بررسی قرار گیرند، به وجود می آورند. به عنوان مثال اگر قرار شود گاوی را جهت وزن کشی، خون گیری، زایمان، سم گیری و یا برای هر منظور دیگری از گله جدا گردد، این کار به راحتی انجام نمی گیرد. برای جدا کردن دام مورد نظر از بین گله اغلب بایستی تمامی گاوهای گله یا گروه را به داخل نرده مخصوص جداسازی و منتقل نمود.
یکی از مسایل مهم اقتصادی که در ارتباط با عاطفه و علاقه ی شدید مادری و جدا کردن گوساله نوزاد از مادر در گاو های سیستانی اتّفاق می افتد، مسأله ی مقاومت در شیردهی و افت شدید تولید شیر پس از جدا کردن گوساله از مادر است. با توجه به اینکه گاوهای بومی از جمله گاوهای سیستانی عادت کرده اند که در موقع شیر دوشی حتماً گوساله نزد مادر باشد تا با خوردن شیر اولیه توسط گوساله و یا با سر زدن به پستان، مادر را تحریک کرده تا از این طریق ترشّحات هورمونی جهت ترشّح شیر صورت گیرد. لذا با جدا کردن گوساله از مادر، مادر آنقدر ناراحت و مضطرب می گردد که این ناراحتی و استرس موجب اختلال در امر ترشّحات هورمونی و کاهش شدید تولید شیر می گردد. گاوهای بومی به طور کلّی عادت کرده اند که شیر خود را فقط به گوساله ی نوزاد خود بدهند به همین جهت در دوشیدن، به خصوص با ماشین شیر دوش سخت مقاومت کرده و شیر نمی دهند.
وجود علائم وحشی گری در گاوهای سیستانی
گاوهای سیستانی به طور کلی گاوهای نیمه وحشی بوده و اغلب با یکدیگر به جنگ و دعوا و زورآزمایی می پردازند. گه گاهی نیز یک یا چند گاو به گاوی حمله کرده آنرا به قصد کشت مجروح می سازند. علیرغم وحشی بودن گاوهای سیستانی و جنگ و دعوای دائمی بین آنها عجیب است که این گاوها گه گاه و در پاره ای از موارد نسبت به یکدیگر بسیار با عاطفه و با علاقه می گردند.
گاوهای سیستانی اصولاً یکّه شناس بوده و عموما با صاحب خود و یا افرادی که مستقیماً آنها را نگهداری و تغذیه میکنند مأنوس شده و الفت می گیرند. به لحاظ وجود خوی شرارت و وحشی گری در گاوهای سیستانی، روی انس و الفت گاوها نمی توان کاملاً اطمینان کرد، زیرا گه گاهی اتّفاق افتاده که گاوی علی رغم رام و ساکت بودن به کارگری که جهت تمیز کردن اصطبل به تنهایی وارد گلّه شده حمله کرده است. به همین جهت موقعی که فردی داخل گله می شود بایستی مواظب حرکات دام ها باشد که مورد حمله واقع نشود.
به لحاظ یکّه شناس بودن، گاوهای سیستانی در سطح منطقه و در روستاها معمولاً به صاحبان خود و به خصوص به بچه ها اجازه ی شیردوشی با دست را می دهند و به افراد غریبه به هیچ وجه اجازه نزدیک شدن به پستان و شیردوشی را نمی دهند و شدیداً حمله می کنند.
به همین جهت رام کردن دام های وحشی به گونه ای که بتوان آنها را نیز مانند دام های اصیل بدون حضور گوساله هم با دست و هم با ماشین به راحتی دوشید سال های متمادی و تا چند نسل طول خواهد کشید که این امر در مورد گاوهای نیمه وحشی سیستانی مطرح است.
گاوهای سیستانی برخلاف گاوهای اصیل خارجی که عموماً آرام بوده و اصولاً عادت به پریدن از مانع یا نرده را ندارند. این گاوها کاملاً عادت به پرش طولی و پرش ارتفاع دارند. گاوهای سیستانی در مواقع ترس و وحشت و در مواقعی که احساس خطر کنند از نرده ها و موانع به ارتفاع بیش از دو متر و از فاصله ی بسیار کم به راحتی پرش نموده و از آن عبور می کنند. داشتن این عادت بد نیز موجب خطرات زیادی در کارکردن با این دام ها می گردد که عموماً با ترس و وحشت افراد همراه است.
مطالب مرتبط
