تحقیق کاروفناوری
پودمان کار با فلز
مطالبی در مورد سوهان و سوهان کاری
سوهان کاری
عملیات براده برداری از سطوح قطعه کار به روش دستی، به منظور ایجاد شکل و فرم نقشه ی کار روی سطح قطعه کار را سوهان کاری می گویند. علاوه بر این که با سوهان می توان تغییرات شکلی در کار ایجاد کرد می توان تغییرات ابعادی در جهت طول و عرض و زاویه نیز به وجود آورد و با این تغییرات می توان قطعه کار را به اندازه نقشه رساند.
در ادامه مطلب با سوهان و روش سوهان کاری بیشتر آشنا خواهید شد.
متن کامل در ادامه مطلب
قسمت های مختلف سوهان
1- آج سوهان: دندانه هایی که روی سطح سوهان به منظور عمل براده برداری قرار گرفته اند.
2- دنباله: محلی برای قرار گرفتن دسته ی سوهان روی آن است.
3- طول: از ابتدای لبه ی جلوی سوهان تا ابتدای دنباله آن را طول سوهان نامند.
آج سوهان
عمل براده برداری در سوهان به وسیلة آج های آن انجام می شود. آج ها دندانه هایی هستند که حالت گوه داشته و با فشاری که به آن وارد می شود در فلز فرو رفته و باعث جداشدن براده از روی قطعه کار می شوند. این دندانه ها در روی سطح سوهان به ترتیب خاصی قرار دارند.
انواع آج سوهان
سوهان های یک ضرب
این سوهان ها دارای یک ردیف آج بوده و برای براده برداری مواد نرم مانند آلومینیم، روی، قلع، سرب، مواد مصنوعی و... مناسب هستند. آج این سوهان ها به صورت افقی یا عمودی یا مایل بر سطح سوهان زده می شود و برای قطعات با جنس نرم کاربرد دارد و به راحتی از سطح کار براده برداری می کند و چون دندانه های این سوهان در یک ردیف پشت سر هم قرار دارند، سبب خط انداختن روی سطح کار می شود که برای عمل پرداخت کار مناسب نیست.
سوهان های دو ضرب
در براده برداری از فلزات سخت بهتر است از سوهان دو آجه استفاده شود. در این نوع سوهان ها فشار براده برداری زیادتر و طول براده کوچک تر می شود. این نوع سوهان دارای دو آج زیری و رویی است. آج این سوهان ها یا به روش براده برداری یا به روش ضربه ای روی سطح آن ها ایجاد می شود که زاویه آج از آن ها متفاوت است تا دندانه ها پشت سر هم قرار نگیرد و عمل تخلیه براده از بین دندانه ها راحت تر انجام شود.
سوهان ظریف و خشن
برحسب تعداد دندانه های آج در یک سانتی متر (اینچ) از طول سوهان می توان ظریف و خشن بودن آن را مشخص کرد که هر چه تعداد دندانه ها بیشتر باشد سوهان ظریف تر و برای عمل پرداخت کاری مناسب تر است، و هر چه تعداد دندانه ها کمتر باشد سوهان برای عملیات خشن کاری به کار گرفته می شود.
انواع مقطع سوهان
سوهان ها با مقاطع مختلف ساخته مى شود که کاربرد آن ها به اختصار به شرح زیر است:
سوهان معمولى: لبه این سوهان ها صاف است و آج ندارد؛ بنابراین از این نوع سوهان ها براى سوهان کارى کنج هایى استفاده مى شود که فقط یک وجه آن باید سوهان کارى شود.
سوهان تخت: براى سوهانکاری به منظور تخت و صاف کردن سطوح استفاده می شود.
سوهان چهارپهلو: برای ایجاد شیارها و شکاف ها و گوشه های راست استفاده می شود.
سوهان مثلثی یا سه گوش: برای سوهانکاری گوشه های تیز و تحت زاویه استفاده می شود.
سوهان گرد: برای بزرگ کردن سطح سوراخ ها و سوهانکارى سطوح خمیده و قوس دار استفاده می شود.
سوهان نیم گرد: برای عملیات تکمیلی سطوح قوس دار استفاده می شود.
اصول و روش سوهان کاری
حالت درست دست ها و روش در دست گرفتن سوهان در سوهان کارى از اهمیت بسیاری برخوردار است. قطعه کار باید در ارتفاع مناسب تقریباً هم سطح با آرنج براى کارهاى سبک و اندکى کمتر براى کارهاى سنگین روى گیره بسته شود.
فاصله پاها از یکدیگر باید حدود 20 سانتى متر و زاویه آن ها نسبت به هم باید حدود 60 تا 70 درجه باشد. پاى چپ نیز باید موازى با امتداد سوهان باشد. دسته سوهان را با دست راست بگیرید، به طورى که انگشت شست روى دسته و انگشتان دیگر در زیر آن قرار گیرد.
هنگام سوهانکارى فشار باید در حرکت پیشروى بر سوهان وارد شود زیرا آج ها یا دندانه هاى برنده رو به جلو هستند. اگر فشار در حرکت برگشت بر سوهان وارد شود موجب براده بردارى نمى شود و تنها دندانه ها را کُند مى کند.
وقتى براده هاى حاصل از سوهانکارى، به آج هاى سوهان مى چسبد، مى گوییم سوهان پُر شده است. پرشدن آج هاى سوهان سبب مى شودکه عمق نفوذ آن ها کاهش یابد و خراش هاى عمیقى روى سطح قطعه کار ایجاد شود. در نتیجه، سوهانکار باید مقدار زیادى کار اضافى انجام دهد تا این خراش ها را حذف کند. براى جلوگیرى از پرشدن سوهان، از برس سوهان (برس سیمی) استفاده می شود.در ضمن به هیچ وجه با دست براده های سوهان را از روی آن پاک نکنید.
نکات ایمنی در سوهانکاری
- از گیره بندی مناسب برای قطعه کار استفاده کنید.
- میز کارگاهی را در ارتفاع استاندارد قرار دهید.
- کتف ها کاملا صاف باشد و در حالت خمیده عمل سوهانکاری را انجام ندهید.
- با دست آج های سوهان را لمس نکنید.
- از سوهان بدون دسته استفاده نکنید.
- درهنگام عمل سوهانکاری تنها در عمل رفت سوهان، به ابزار نیرو وارد کنید.
- هرگز روی سطح کاری که براده قرار دارد فوت نکنید.
- سطح قطعه کاری را که سوهانکاری می کنید با دست لمس نکنید.
- با سوهان روی سطح کار ضربه وارد نکنید.
- برای خارج کردن براده از آج های سوهان از برس سیمی استفاده کنید.
- در هنگام خشن کاری با سرعت مناسب دست، عمل سوهانکاری را انجام دهید.
- از تمام طول سوهان در هنگام سوهانکاری استفاده کنید.
- سوهان ها را در محل های جدا از هم نگهدارى کنید و اجازه ندهید به هم ساییده شوند.
- هرگز فولاد سخت سازى شده را سوهانکارى نکنید.
خوبه