تحقیق کاروفناوری هفتم
پودمان پرورش و نگه داری گیاهان
آشنایی با واکاری - تنک کردن و سله شکنی
متن تحقیق در ادامه مطلب
واکاری
معمولاً پس از رویش بذرها یا مستقر شدن نشاها در صورتی که مشاهده شود قسمتی از مزرعه بوته کافی ندارد و کشت کاملاً یکنواخت نیست، باید آن قسمت ها را واکاری کرد. برای این کار با کاشتن نشا و یا مقداری بذر خیسانده شده، می توان بوته های مورد نیاز را تأمین کرد. معمولاً این کار در زمین های کوچک انجام می گیرد. اگر در مواقعی، در اثر پایین بودن قوه نامیه بذر، حمله آفات (ملخ و کرم ) و سرمازدگی، قسمت اعظم مزرعه بدون گیاه باشد، لازم است که به فوریت تمام مزرعه دوباره از همان بذر و یا بذر دیگر کاشته شود.
کاشتن دوبارۀ قسمت هایی از زمین را که به تعداد کافی در آن گیاه سبز نشده، را واکاری گویند.
عوامل زیر ممکن است باعث سبز نشدن بذرها و نشاها شوند:
سرما و یخبندان - تگرگ - خشکی و گرمای هوا - رطوبت زیاد - باد - ضعف قوه یا قدرت نامیه بذر - عوامل جانوری مانند جوندگان ، پرندگان یا بعضی از خزندگان و کاشت نامناسب بذر یا نشا
زمان واکاری:
بلافاصله بعد از سبز کردن بذرها یا اطمینان از خشک شدن نشاها در زمین اصلی
روش های واکاری
کاشت بذر در فواصل خالی بوته ها
کاشت نشا در قسمت های خالی زمین
تنک کردن
فرایند تُنک کردن گیاهان کاری ظاهراً سختی است که مجبور هستیم در کشت سبزی و صیفی با آن رو به رو شویم. آگاهی از زمان مناسب برای تُنک کردن و چگونگی انجام این کار برای سلامت گیاهان و موفقیت کار اهمیت زیادی دارد. عمل تُنک کردن گیاه به این منظور انجام می شود که فضای کافی برای رشد گیاهان فراهم شود و گیاهان بتوانند همه مواد لازم برای رشد مناسب خود از جمله رطوبت، نور، مواد مغذی و غیره را دریافت کنند بدون این که لازم باشد با گیاهان دیگر بر سر این منابع رقابت داشته باشند. هنگامی که گیاهان را تُنک می کنید، به بهبود گردش هوا در اطراف آنها نیز کمک می کند. اگر گیاهان خیلی به هم نزدیک باشند جریان هوا بین آنها محدود شده و ممکن است بیماری های قارچی به خصوص در صورت مرطوب ماندن برگ ها به مدت طولانی، ایجاد شده و گسترش پیدا کنند.
تعداد بوته در واحد سطح زمین را تراکم بوته گویند. تراکم بوته اثرات زیادی بر عملکرد محصول دارد. بطوری که گاهی تراکم بوته را عامل رقابت می نامند. یعنی هرچه عملکرد کل بوته ها در واحد سطح به علت افزایش تعداد بوته ها افزایش می یابد، کاهش وزن هر بوته این افزایش را خنثی می کند. لذا دانستن عوامل مؤثر بر تراکم بوته حائز اهمیت می باشد.
پس از کاشت بذر و پس از انجام اولین آبیاری در مزرعه، گیاهچه ها سر از خاک بیرون می آورند. در بعضی از موارد مشاهده می شود که 2 تا 3 بذر در یک جا که در نتیجه بذر پاشی زیاد در واحد سطح می باشد ، سبز می شوند برای اینکه تراکم بوته ها به حد استاندارد برسد، باید بوته ها را تنک کرد.
حذف بوته های اضافی را تنک کردن می نامند.که ممکن است به صورت دستی یا ماشینی انجام شود.
تنک کردن بر عکس واکاری می باشد اما هدف هر دو عملیات یکی بوده و آن هم به حد استاندارد و مطلوب رساندن تعداد بوته ها در واحد سطح یا طول می باشد. در صورت تراکم بالا در استفاده از عوامل محیطی بین بوته ها رقابت پیش خواهد آمد.
تنک کردن سبزی ها و صیفی ها مانع بروز رقابت بین بوته ها از نظر دریافت نور و مواد غذایی می شود و از طرف دیگر تنک نکردن باعث کاهش تهویه و افزایش رطوبت و در نتیجه افزایش بیماری های گیاهی و بالاخره کاهش عملکرد محصول می گردد. بنابراین به منظور افزایش عملکرد و تولید محصول با کیفیت بالا باید نسبت به تنک کردن مزرعه اقدام کرد.
سله شکنی
سله، لایۀ سخت و متراکمی است که در خاک های سنگین تا نیمه سنگین و تحت فشار آب تشکیل می شود. تخریب ساختمان خاک در اثر خاک ورزی در وضعیت خشک یا خیس بودن خاک بر حساسیت خاک نسبت به عوامل مولد سله می افزاید. عوامل تشدید سله، تر و خشک شدن متوالی خاک، کمبود مادۀ آلی، جایگزین شدن کلسیم توسط سدیم و زیادی رس خاک است. مهم ترین ضرر سله بستن خاک این است که رشد گیاه با نقصان روبه رو می شود. در مواردی که دانه یا بذر کوچک باشد شاید بتواند به راحتی از مابین شکاف های سله بیرون بیاید ولی در حالتی که دانه یا بذر حجیم باشد امکان دارد رشد با نقصان روبه رو شود و لپه ها مابین سله باقی بماند و در اثر تدوام رشد محور زیر لپه، قطع می شوند. سله نفوذپذیری خاک را نسبت به هوا و آب کم می کند. شرایط مناسب برای فرسایش را ایجاد می کند و باعث مشکلاتی در آبیاری می شود و همچنین تهویۀ خاک را محدود می کند.
در سطح خاک بعضی از مزارع، شکاف ها و درزهایی مشاهده می شود که این پدیده را در اصطلاح کشاورزی، سله می گویند. دلایل مختلفی برای تشکیل سله و سله بستن در خاک وجود دارد که مهم ترین آنها عبارت اند از:
کمبود ماده آلی خاک
وجود رس زیاد در بافت خاک
فشردگی و متراکم شدن خاک
بارندگی شدید و نحوه نامناسب آبیاری
مضرات سله بستن
1- ایجاد درز و شکاف در سطح خاک
2- تخریب ساختمان خاک
3- از دست رفتن رطوبت خاک
4- قطع شدن ریشه های گیاه
بنابراین برای جلوگیری از خسارت حاصل از سله بستن، ضرورت دارد که سله خاک را از بین ببریم. سله شکنی و نرم کردن خاک و از بین بردن ترک ها و درزهای ایجاد شده در سطح خاک با افزایش ماده آلی خاک به صورت دستی یا مکانیزه دارای ویژگی های بسیاری است از جمله:
حفظ ذخیره رطوبتی - افزایش عملکرد در واحد سطح - کاهش مشکلات ناشی از تنش رطوبتی - هوادهی بهتر خاک - افزایش درآمد و رسیدن به توسعه پایدار
روش های سله شکنی :
سله شکنی به دو روش دستی و ماشینی انجام می گیرد. در روش دستی از ابزار و وسایلی مانند بیل، بیلچه، کج بیل، کلوخ خردکن، شفره و در روش ماشینی از ماشین هایی مانند پنجه غازی، چنگک های گردان، گاوآهن قلمی استفاده می شود.
